Pisane ciałem. Szkice o przygodach literatury i fotografii

okładka
Zapowiedzi
22 maja 2025

Szczegóły dotyczące monografii

ISBN-13 (15)
978-83-226-4550-5

Streszczenie

Interdyscyplinarna refleksja nad związkami literatury z różnymi formami sztuki – muzyką, kinem, sztukami wizualnymi, etc. – od lat stanowi ważny komponent prac literaturoznawczych. Do niedawana badania nad interakcjami między literaturą a sztukami wizualnymi zdominowana była mnogością analiz poświęconych przede wszystkim związkom literatury i malarstwa, zagadnieniu ekfrazy. Książka Pisane ciałem (szkice o przygodach literatury i fotografii) – zgodnie z podtytułem – poświęcona jest wybranym aspektom łączącym dwa różne media, dwie osobne dziedziny sztuki. Książka zostało skomponowana w taki sposób, aby w trzech autonomicznych, choć dialogujących z sobą rozdziałach, pokazać różne mechanizmy pozwalające budować interdyscyplinarne relacje między fotografią a literaturą. Interesuje mnie tu kwestia współpracy między pisarzem a fotografem, czego efektem jest wspólne dzieło, w którym to, co tekstowe modeluje odbiór tego, co wizualne (rozdział pierwszy). Zważywszy, iż akt percepcji obrazów poprzedza proces lektury pytam również o semantykę tego, co uchodzi za przezroczyste i dekoracyjne. „Dobry fotograf musi czytać twarz jak książkę musi wyłapać wszystko to, co znajduje się między wersami, musi czuć i rozumieć formę, aby oddać jej ducha poprzez światło i cień” – przekonuje Gisèle Freud, fotografka specjalizująca się w portretach pisarzy. Sceptycyzm literaturoznawców względem tego rodzaju deklaracji stoi w opozycji wobec poglądów pisarzy, którzy za pomocą fotografii budują swoją rozpoznawalność, ale też nierzadko podważają fikcjonalność swych opowieści. Stawką w grze jest bowiem stworzenie symbolicznej – by posłużyć się słowami Anny Folty-Rusin – „reprezentacji, a zarazem syntezy charakterystycznych cech twórczości portretowanego” (rozdział drugi).  Co ciekawe czynią tak zarówno pisarze-celebryci (w rodzaju Michała Witkowskiego), ale również klasycy, wyjątkowo sceptyczni wobec fotografii (jak Tadeusz Różewicz). W tym ujęciu fotografia staje się ważnym elementem autokreacji, jak i przewrotnym komentarzem do społecznego postrzegania postaci pisarza (rozdział trzeci).

Biogram autora

Grzegorz Olszański - Uniwersytet Śląski w Katowicach

Dr hab. Grzegorz Olszański, prof. UŚ – historyk literatury, współtwórca pierwszego w Polsce akademickiego kierunku studiów adresowanego do osób chcących w przyszłości zajmować się tworzeniem tekstów literackich (sztuka pisania). W 1999 roku wydał debiutancki zbiór wierszy Tamagotchi w pustym mieszkaniu, za który otrzymał Nagrodę im. Kazimiery Iłłakowiczówny. W 2002 roku został stypendystą tygodnika „Polityka”. Jest autorem książki poświęconej motywowi śmierci w liryce Ewy Lipskiej (Śmierć udomowiona), zbioru esejów poświęconych literaturze (Apelacje. Szkice o literaturze i przygodach jej twórców) oraz monografii dotyczącej doświadczenia starości w literaturze (Wiek męski: epopeja rozkładu. Studia o motywach senilnych w poezji polskiej po 1989 roku). W 2020 roku – wraz z Mikołajem Marcelą – opublikował książkę Teoretycznie o muzyce. Ponadto wraz z Dariuszem Pawelcem i Moniką Ładoń współautor serii Zamieranie (ukazało się sześć tomów), oraz książki Fragmenty dyskursu żałobnego, która ukazała się w prestiżowym wydawnictwie „Słowo- Obraz-Terytoria”. Zainteresowania badawcze: sztuka interpretacji, najnowsza poezja, związki literatury z muzyką i fotografią. [20.03.2025]

Liczba pobrań

Statystyki jeszcze nie są dostępne.