Etyka wydawnicza
Etyka wydawnicza
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego przyjęło i stosuje zasady etyczne mające na celu przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom publikacyjnym.
Zasady te opierają się zarówno na wytycznych Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Commitee on Publication Ethics – www.publicationethics.org), jak i na Kodeksie Etyki Pracownika Naukowego, zgodnie z którym najważniejszą maksymą są zdefiniowane w nim zasady etyki:
Za podstawowe zasady etyki uznaje się poszanowanie godności człowieka oraz życia we wszystkich jego przejawach, prawdomówność, uczciwość, obowiązek przestrzegania przyjętych zobowiązań oraz uznanie prawa do wolności przekonań i prawa własności. Strażnikiem w sprawach etycznych danej osoby jest sumienie, natomiast ocena faktów i czynów zewnętrznych naruszających dobra innych osób podlega osądowi wiarygodnych gremiów.
cyt. Preambuła, pkt 1. W: Kodeks Etyki Pracownika Naukowego, Wydanie II. Warszawa 2016.
Wydawca na straży rzetelności i uczciwości
Wszystkie publikacje naukowe Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego przed zatwierdzeniem publikacji do opracowania redakcyjnego i druku przechodzą proces recenzyjny. Do publikacji dopuszczane są jedynie te publikacje, które otrzymały pozytywną rekomendację do druku zarówno ze strony recenzenta, jak i redaktora serii oraz zespołu ds. wydawniczych wydziału, którego charakterystyka jest zgodna z zakresem merytorycznym publikacji. Wielostopniowy proces decyzyjny, w którego skład wchodzą głównie samodzielni pracownicy naukowi, pozwala wyłaniać do publikacji teksty o dużej wartości naukowej, oryginalnym ujęciu problemu oraz klarownym wywodzie naukowych, a oceniana jest głównie zawartość merytoryczna dzieła, zaś umieszczanie nazwiska recenzenta oraz redaktora serii opiniujących dopuszczenie książki do publikacji w serii Prac Naukowych UŚ w naszym wydawnictwie jest gwarancją jakości naukowej dzieła.
Do oceny publikacji wyłaniany jest przez wydziałowy zespół ds. wydawniczych niezależny recenzent (spoza Uniwersytetu Śląskiego), który jest specjalistą z danej dziedziny oraz posiada status samodzielnego pracownika naukowego (dr habilitowany lub profesor tytularny). W wyjątkowych sytuacjach dopuszczana jest recenzja monografii lub jej części przez recenzenta z tytułem dra, gdy jest to umotywowane wyborem najlepszego specjalisty z wąskiego zakresu badań. Dobór recenzenta wyklucza konflikt interesów, dodatkowo poświadczony oświadczeniem recenzenta. W przypadku dopuszczenia publikacji po naniesieniu wskazanych przez recenzenta zmian, recenzent ma prawo do wglądu w zmienioną wersję publikacji przed podjęciem decyzji o dopuszczeniu do wydania. Autor ma obowiązek pisemnego ustosunkowania się do treści recenzji. Wydawnictwo przechowuje w dokumentacji tytułu zarówno recenzję, jak i odpowiedź autorską.
Proces recenzyjny jest poufny, zgodnie z zasadami ochrony danych osobowych, a dostęp do jej treści mają jedynie osoby administracyjnie obsługujące cały proces, jak i uczestniczące w procesie podejmowania decyzji o przyjęciu lub nieprzyjęciu pracy do wydania w Wydawnictwie Uniwersytetu Śląskiego. Sama opinia wydawnicza recenzenta oraz redaktora serii zawsze jest podporą dla redaktora opracowującego dzieło przed składem i publikacją.
W przypadku czasopism – zgodnie ze szczegółowymi wewnętrznymi ustaleniami redaktora naczelnego i rady naukowej czasopisma – zawsze w postaci podwójnej, niezależnej recenzji.
W przypadku prac zbiorowych lub monografii wieloautorskich, prosimy o jasne doprecyzowanie wkładu autorskiego w publikację. Jest to też istotne w kontekście walki ze zjawiskami takimi jak:
- pominięcie autorów, autorstwo widmo (ang. ghost authorship),
- przypisanie autorstwa osobom, które nie miały wkładu w dzieło (ang. guest authorship)
Polityka antyplagiatowa
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zgłasza wszelkie wykryte przypadki plagiatu lub autoplagiatu wykryte w trakcie prac wydawniczych.
Kryterium oryginalności, a także poszanowania własności intelektualnej innych osób jest dla nas szalenie ważna, także w kontekście stopniowego rozszerzania przez nasze wydawnictwo polityki otwartego dostępu do naszych publikacji.
Czynimy również starania, by w skład procedury wydawniczej wchodziło obowiązkowe sprawdzenie treści zgłaszanych tekstów przez komercyjny system antyplagiatowy, a raport ten był jednym z narzędzi udostępnianych redaktorowi serii oraz recenzentowi do podjęcia decyzji o przyjęciu bądź odrzuceniu tekstu.
W przypadku potwierdzenia zarzutów, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ma prawo do wycofania tekstu.
Dla jasności stosowania procedur zespół wydawnictwa wspomaga się diagramami COPE:
https://publicationethics.org/resources/translated-resources
Tylko transparentne, uczciwe i przeciwdziałające nadużyciom praktyki recenzyjne i procedury wydawnicze sprzyjają rozwojowi nauki.
